Zdarza się także, że rozwodzący się małżonek pyta mnie czy może zażądać od swojej wkrótce byłej żony, żeby po rozwodzie wróciła do swojego panieńskiego nazwiska. Czy takie żądanie jest uzasadnione i możliwe do wyegzekwowania? Na te oraz inne pytania postaram się udzielić odpowiedzi w dzisiejszym artykule.

Zacznijmy od tego, że na etapie sądowego postępowania o rozwód kwestia nazwiska nie jest poruszana. Powodem tego nie jest zaniedbanie pełnomocnika, ale fakt, że sąd po prostu nie zajmuje się tymi kwestiami w trakcie rozwodu.

Zmienić nazwisko można dopiero po orzeczeniu rozwodu, a precyzyjniej po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. W ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Dokonuje się to poprzez złożenie oświadczenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem.

Przepisy przewidują trzymiesięczny termin do złożenia takiego oświadczenia. W ocenie ustawodawcy, jest to odpowiedni czas na to, żeby zastanowić się, jakie nazwisko po rozwodzie chcemy nosić. Ważne, ażeby o tym terminie pamiętać. W doktrynie prawa rodzinnego przyjmuje się bowiem, że jest to tak zwany termin zawity, co oznacza mniej więcej tyle, że po jego upływie, uprawnienie do dokonania tej czynności wygasa.

Nie oznacza to jednak, że jeśli powyższy termin upłynie to nie ma już żadnej możliwości zmiany nazwiska. Istnieją bowiem ogólne przepisy o możliwości zmiany imienia i nazwiska. Z nich możemy skorzystać niezależnie od upływu trzymiesięcznego terminu, ale wtedy musimy wykazać, że istnieją tzw. ważne powody. Wówczas wniosek podlega opłacie i procedura jest znacznie bardziej skomplikowana i długotrwała.

Jeżeli małżonkowie w trakcie oraz po orzeczeniu rozwodu nie podejmą żadnych działań w kierunku zmiany nazwiska, oboje zachowują nazwisko, jakie nosili po zawarciu związku małżeńskiego a orzeczenie rozwodu nic w tej kwestii nie zmienia. 

Zazwyczaj była żona decyduje się zachować nazwisko męża po rozwodzie. Powodem tego może być chociażby wieloletni związek małżeński i fakt, że pod takim właśnie nazwiskiem kobieta jest znana. Zmiana nazwiska mogłaby niekorzystnie odbić się na pozycji zawodowej kobiety, przez lata pracującej na „swoje nazwisko” i rozpoznawanej w branży właśnie z tego imienia i nazwiska. Często również kobiety nie decydują się na zmianę nazwiska po rozwodzie z uwagi na to, że wspólne nazwisko małżonków noszą ich dzieci.

Nieco inne spojrzenie na sprawę może mieć mąż, który chce, żeby po rozwodzie, żona wróciła do swojego panieńskiego nazwiska. Może zdarzyć się tak, i w praktyce często zdarza, że obecna i była małżonka noszą to samo nazwisko, co dla danego mężczyzny może się okazać kłopotliwe.  Zdarzają się również obawy o to, że jeżeli była żona wstąpi ponownie w związek małżeński, to jej potencjalny mąż, może przyjąć jej (a zarazem byłego męża) nazwisko. Z powyższych względów, często się zdarza, że mąż żąda od swojej byłej żony, żeby po rozwodzie wróciła do panieńskiego nazwiska.

Kwestią możliwości wyegzekwowania takiego żądania zajmował się Sąd Najwyższy, wskazując jednoznacznie, że były mąż nie może domagać się odebrania byłej żonie prawa do noszenia nazwiska nabytego przez małżeństwo. Spełnienie żądania w tej kwestii będzie zatem zależało wyłącznie od decyzji byłej żony.

Joanna Chrostowska, radca prawny

Kancelaria Radcy Prawnego

Skierniewice, ul. Jagiellońska 29 lok. 410

kancelaria.chrostowska@gmail.com, joanna.chrostowska.oirpwarszawa.pl 

tel. 573 180 209