Nabycie spadku następuje w chwili śmierci spadkodawcy, nie jest jednak nabyciem definitywnym. Spadkobierca może bowiem jeszcze spadek odrzucić. Stąd zasadą jest, że stwierdzenie nabycia spadku oraz notarialne poświadczenie dziedziczenia nie mogą nastąpić przed chwilą złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przez wszystkich znanych sądowi spadkobierców. A procedury stwierdzenia nabycia spadku, czy potwierdzenia kto jest nowym właścicielem wskazanych przedmiotów majątkowych niestety trwają i to długo. Dlatego w dzisiejszym artykule chciałabym odpowiedzieć na pytanie kiedy, to jest w jakim czasie od śmierci spadkodawcy może dojść do stwierdzenia nabycia spadku oraz jakie działania możemy podjęć, żeby nastąpiło to szybciej.

Zgodnie z kodeksem cywilnym, sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą. Jednakże przepisy stanowią także, że stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

Ustalony w powyższym przepisie termin może być uznany za termin minimalny. Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić zanim wszyscy znani sądowi spadkobiercy nie złożą oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (zapisu windykacyjnego) albo nie upłynie dla nich termin do jego złożenia. Wynika to z zasady liczenia terminu do przyjęcia lub odrzucenia spadku odrębnie dla każdego ze spadkobierców i uzależnienia początku biegu tego terminu od wiedzy spadkodawcy o okolicznościach uzasadniających jego powołanie do dziedziczenia. Upływ terminu 6-miesięcznego od daty otwarcia spadku może więc ulec przedłużeniu w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, gdy spadkobiercy w różnej dacie dowiadują się o swoim tytule powołania do spadku. Sytuacja taka może powstać np. wówczas, gdy dowiedzieli się oni o odrzuceniu spadku przez spadkobierców powołanych w bliższej kolejności, nieważności testamentu lub odnalezieniu nowego testamentu, o podstawieniu lub przyroście itp. Po drugie, termin ten może ulec przedłużeniu wówczas, gdy przed upływem wskazanego terminu nie ziścił się warunek powołania danej osoby do spadku, np. nie nastąpiło żywe urodzenie się dziecka poczętego lub nie została wpisana do odpowiedniego rejestru fundacja ustanowiona w przez spadkodawcę w testamencie.

Termin stwierdzenia nabycia spadku może zostać także skrócony. Dziać się tak będzie w sytuacji, gdy wszyscy znani sądowi spadkobiercy złożyli oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku. Nie ma przy tym znaczenia, czy oświadczenia takie zostają złożone przed sądem spadku w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, czy przed notariuszem sporządzającym akt poświadczenia dziedziczenia, albo czy zostały one złożone wcześniej przed innym sądem lub notariuszem.

A zatem, choć przepisy wprowadzają czasowe ograniczenia wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, nie wyłączają możliwości wcześniejszego wszczęcia postępowania przez osoby uprawnione. Spadkobiercy mogą zatem nawet kilka dni po śmierci złożyć w sądzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, tyle że orzeczenie nie może zostać wydane przed upływem 6-miesięcznego terminu od śmierci, chyba, że wszyscy spadkobiercy złożą oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Wówczas stwierdzenie nabycia spadku może nastąpić choćby kilka dni od śmierci spadkodawcy.

Joanna Chrostowska, radca prawny

Kancelaria Radcy Prawnego

Skierniewice, ul. Jagiellońska 29 lok. 410

kancelaria.chrostowska@gmail.com, joanna.chrostowska.oirpwarszawa.pl 

tel. 573 180 209